Milli Ekonomi Modeli
Prof. Dr. Haydar Baş

PARA NEDİR?

Para hakkında günümüz iktisat modelleri yanlış ve eksik tarifler yapmışlardır. Kapitalist anlayışa göre para sadece mübadele ve ta­sarruf aracıdır. Bu anlayışta, paranın tahrik unsuru olma özelliği ve emeğin devreye kon­ması sonucu elde edilen üretimin karşılığı ol­ma özelliği yok sayılmıştır.
 
Para hakkında bilgi sahibi olmak için, pa­ranın hangi fonksiyonları yerine getirdiğini incelemek gerekir.
 
Para, bir mübadele (değişim) ve tasarruf (değer saklama) aracıdır, ekonomideki unsur­ları harekete geçiren bir tahrik unsurudur, ay­rıca emeğin devreye girmesi sonucu elde edi­len üretim ve hizmetin karşılığıdır. Kısaca paranın tanımı; mübadele, tahrik unsuru ol­ma, tasarruf ve üretilen mal ve hizmetlerin karşılığı olması özelliklerinden hareketle ya­pılabilir.
 
Emeği devreye koyan, âtıl duran yeraltı ve ye­rüstü kaynaklarını harekete geçirerek ekonomik değer üreten, tüketicinin ihtiyaçlarını talebe dönüş­türen, piyasalarda oluşan talebe cevap verecek üre­timi devreye koyan, üretim faktörlerini tetikleyen, üretimde ve tüketimde tahrik unsuru olan, mal ve hizmetin karşılığı olan maliyetsiz para, ekonomide her şeydir. Bu gerçekler ışığı altında paranın dört temel özelliğini ele alarak inceleyelim.